Wynagrodzenia biegłych sądowych w 2021 roku - co nowego?

Stawki godzinowe wynagrodzeń biegłych

Co nowego w wynagrodzeniach biegłych w 2021 roku? Ano nic. Ustawa budżetowa na 2021 r. (art. 9 ust. 1 pkt 2 lit a) - zob. tekst projektu ustawy) zakłada zachowanie dotychczasowej stawki bazowej wynagrodzeń biegłych wynoszącej 1789,42 zł. 

W rezultacie stawki godzinowe wynagrodzeń biegłych pozostają bez zmian i w 2021 r. wynoszą zgodnie z Rozporządzeniem dot. spraw cywilnych i analogicznym rozporządzeniem dot. spraw karnych:

• podstawowa (od 1,28% do 1,81% kwoty bazowej) - 22,90 zł do 32,39 (stawka podwyższona - maks. 34,35 zł do 48,59 zł),
• dla biegłych z doktoratem (2,55% kwoty bazowej) - 45,63 zł (stawka podwyższona - maks. 68,45 zł),
• dla biegłych z habilitacją (3,08% kwoty bazowej) - 55,11 zł (stawka podwyższona - maks. 82,67 zł),
• dla biegłych z tytułem profesora (3,93% kwoty bazowej) - 70,32 zł (stawka podwyższona - maks. 105,49 zł).

Właściwie komentarz jest tu zbędny. Stawki wynagrodzeń biegłych dramatycznie odbiegają od stawek osiąganych na rynku przez specjalistów. Minimalne wynagrodzenie wynosi 18,30 zł brutto za godzinę, więc po doliczeniu ZUS pracodawcy jest zbliżone do najniższych stawek biegłych. Jak tak dalej pójdzie - za rok - dwa najniższe stawki biegłych będą niższe niż minimalne wynagrodzenie. 

Procedura przyznawania wynagrodzeń i jej odmiany

Procedurę przyznawania wynagrodzeń omawialiśmy już w dwóch wpisach z ubiegłego roku ([czytaj tekst-1], [czytaj tekst-2]) - przynajmniej z założenia - funkcjonuje w trzech odmianach:

1. Wersja klasyczna - biegły składa wniosek z fakturą i kartą pracy, sąd przyznaje w całości, w części lub w cale (tak, widziałem takie postanowienie!), biegły ewentualnie składa zażalenie (niekiedy poprzedzając go wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia) i wypłata - zajmuje przeciętnie od 3 do 9 miesięcy, choć najdłuższy czas zmierzony przeze mnie oczekiwania to 2222 dni (tak, tak!), przyznajmy, że takie sytuacje są sporadyczne;
2. Oznaczenie wynagrodzenia z góry przez sędziego przewodniczącego - w typowych sprawach sędzia może ustalić wynagrodzenie (art. 89a ustawy o kosztach sądowych ws. cywilnych) zlecając biegłemu sporządzenie opinii. Nie spotkałem się z zastosowaniem tego wariantu w praktyce;
3. Ustalenie wynagrodzenia z góry na podstawie kwoty wskazanej przez biegłego - nigdy nie spotkałem się z sytuacją, w której Sąd sam z własnej woli zwróciłby się do mnie z pytaniem o wysokość wynagrodzenia za opinię przed jej sporządzeniem (art. 89b ustawy o kosztach sądowych ws. cywilnych) i ustalił je z góry. Testowałem składanie wniosku do Sądu o ustalenie wynagrodzenia z góry. W takiej sytuacji sąd pyta strony o zgodę na ustalenie wynagrodzenia. Efekt: 50:50. W jednym przypadku Sąd poinformował, że strony nie zgłosiły zastrzeżeń - jak rozumiem, oznacza to ustalenie wynagrodzenia. W drugim strony nie zgodziły się i Sąd zlecił mi opiniowanie za wynagrodzeniem przyznawanym wg procedury w wersji klasycznej...  W jeszcze jednym przypadku czekam na odpowiedź stron. 

Na dzień dzisiejszy dwie nowe metody ustalania wynagrodzeń biegłych sądowych z góry wydają się martwe, większość wynagrodzeń jest ustalana jak do tej pory. Przeciąganie liny między biegłymi, stronami i sądem trwa nadal.

Podwyższanie stawki godzinowej bez przesłanki stażu!

No i jeszcze ciekawostka: Trybunał Konstytucyjny, wyrokiem w sprawie SK 4/17 wykluczył możliwość uzależniania podwyższenia stawki wynagrodzenia od stażu pracy biegłego - przesłanką wniosku o podwyższenie stawki bazowej o maksimum 50% pozostaje zatem złożoność problemu będącego przedmiotem opinii. Orzeczenie to formalnie dotyczy spraw karnych, niemniej skutkowało też zmianą przepisów dot. spraw cywilnych. Niestety sądy często powołują się na stare brzmienie przepisów o podwyższeniu wynagrodzenia.

Powodzenia!

dr hab. inż. Andrzej Zalewski, biegły sądowy

Instytut Rynku Nieruchomości i Przedsiębiorstw